Veel ouders die in hun leven iets ingrijpends hebben meegemaakt, worstelen met de vraag of en hoe ze hun kinderen hierover kunnen vertellen. Ze willen hun kinderen beschermen en niet belasten, wat maakt dat veel ouders over hun trauma zwijgen. Maar is dat ook het beste voor het kind?
Een recente wetenschappelijke studie onderzocht hoe ouders die (potentieel) traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt, communiceren met hun kinderen. Ze onderzochten ook hoe de manier van communiceren van invloed kan zijn op het welzijn van het kind, en hoe het bijdraagt aan intergenerationele traumatisering.
Wat blijkt uit het onderzoek?
Uit het onderzoek komen een aantal belangrijke inzichten naar voren. Dit zijn de hoofdpunten:
- Trauma beïnvloedt de manier van communiceren. Ouders met trauma reageren soms prikkelbaarder, zijn sneller boos of trekken zich juist terug. Daardoor verandert het contact met hun kind.
- Over trauma wordt zelden gepraat. Als het er al over gaat, gebeurt dat vaak in stukjes en beetjes en kan het gesprek onsamenhangend zijn. Soms wordt er juist ineens iets gedeeld, zonder dat het kind erop voorbereid is.
- Zwijgen om te beschermen kan juist schade doen. Veel ouders willen hun kind niet belasten met hun verleden. Maar als er nooit over gepraat wordt, gaan kinderen vaak zelf invullen wat er aan de hand is op basis van wat ze bewust en onbewust opmerken. En dat kan juist voor onzekerheid, schuldgevoel of angst zorgen.
- Impact op kinderen is afhankelijk van hoe er gecommuniceerd wordt. Niet zozeer het feit dat er trauma is, maar hoe erover gesproken (of gezwegen) wordt, is bepalend voor het welzijn van kinderen.
- Ouders hebben behoefte aan ondersteuning. Veel ouders willen hun kinderen beschermen maar voelen zich onzeker hoe ze dit moeten doen.
Wat kun je als ouder of naaste het beste doen?
Trauma kan van generatie op generatie doorwerken, maar het is niet onvermijdelijk. Door bewust te worden van hoe je communiceert, kun je als ouder of naaste juist een belangrijke schakel zijn in het doorbreken van patronen.
Dit onderzoek toont aan dat wél vertellen over ingrijpende ervaringen van de ouder juist helpend en beschermend kan zijn voor het kind, zolang het goed afgestemd wordt op de leeftijd en draagkracht van het kind.
Dit zijn een aantal tips:
- Wees eerlijk op een manier die past bij de leeftijd van je kind. Je hoeft niet alles te vertellen, maar openheid in kleine, behapbare stukjes kan helpen. Het boek De Verloren Knuffel Brigade is een mooie leestip.
- Vermijd extreem zwijgen of juist overspoelende openheid. Beide kunnen kinderen uit balans brengen.
- Let op hoe je reageert en ondertitel jezelf waar nodig. Ook zonder woorden voelen kinderen veel aan. Soms zegt je lichaamstaal of stem al genoeg. Het is helpend voor een kind als je jezelf kan ondertitelen, zodat ze begrijpen wat ze bij je zien. Bijvoorbeeld: je kind vraagt iets kleins en je reageert geïrriteerd of kortaf, omdat je net getriggerd werd door iets anders. Je kunt dan zeggen: “Sorry dat ik zo fel reageerde, dat ligt niet aan jou. Ik merk dat ik zelf even gespannen ben.”
- Betrek anderen waar nodig. Soms kunnen leerkrachten, familieleden of hulpverleners helpen om het verhaal te dragen, of om het gesprek te openen.
- Zoek steun. Je hoeft het niet alleen te doen. Praten over je eigen trauma of over opvoeding is spannend, maar je mag er hulp bij vragen. Het boek Trauma en ouderschap is een mooie leestip.
Bron: de Beijer, D., Sloover, M., Heesen, K., & van Ee, E. (2025). Parent–Child Communication after Parental Exposure to Potentially Traumatic Events: A Systematic Review. Trauma, Violence, & Abuse, 0(0).
